บ้านจำรุง ชม 10 ฐานศึกษาดูงาน
คำขวัญบ้านจำรุง : ศูนย์การเรียนรู้คู่บ้าน สืบสานประเพณี ทุเรียนพันธุ์ดี มากมียางพารา กะปิน้ำปลาขึ้นชื่อ เลื่องลือแปรรูปผลิตภัณฑ์
รางวัลระดับจังหวัดและระดับภาค
บ้านจำรุง
GPS : กองทุนพัฒนาหมู่บ้านจำรุง
พิกัด : 12.708584 101.622111
(ช่วยในการเดินทาง)
ผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ ผู้ใหญ่บ้านจำรุงและทำหน้าที่ประธานศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง หมู่ที่ 7 ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยองคนปัจจุบัน ได้เล่าให้เราฟังว่า ย้อนไปในอดีตเมื่อประมาณ 150 ปีก่อน จำรุงเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ ซึ่งจากการสอบถามและสืบค้นประวัติจากบุคลและหลักฐานต่างๆที่พอจะทราบว่า ผู้คนที่มาอยู่อาศัยในช่วงเริ่มต้น ได้อพยพจากบริเวณชายทะเล บริเวณบ้านถนนกระเพรา ตำบลเนินฆ้อในปัจจุบัน หลังจากเดินทางหลบหนีภัยสงครามมาจากจันทบุรีโดยพากันหลบหนีออกมาหาที่อยู่ใหม่จากการเข้ามายึดครองจันทบุรีและตราดของฝรั่งเศสเรื่อยลงมาจนถึงชายทะเลบริเวณบ้านถนนกะเพรา หลังจากนั้นจึงอพยพต่อไปเรื่อยๆโดยได้พากันย้ายถิ่นฐานเพื่อที่จะหาที่อยู่และที่ทำกินใหม่ ห่างจากที่เดิมมาประมาณ 6- 7 กิโลเมตร จนมาถึงสถานที่แห่งหนึ่งซึ่งเหมาะแก่การเพาะปลูก มีบึงและน้ำขังตลอดปี จึงหยุดและสร้างถิ่นฐานโดยเรียกสถานที่แห่งนั้นว่า บ้านป่าเรไร ซึ่งบริเวณนี้เป็นบริเวณที่เหมาะแก่การเพาะปลูกเป็นอันมากเนื่องจากทางด้านทิศตะวันออกซึ่งเป็นพื้นที่ประมาณหนึ่งในสามของหมู่บ้านเป็นที่ราบลุ่มทั้งยังมีทางน้ำเล็กๆไหลออกมาจากหมู่บ้าน ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า " คลองจำรุ " คำว่า“จำรุ” (ชาวบ้านอ่านว่า จำหรุ เสียงต่ำเหน่อตามภาษาคนชอง) นั้นเป็นภาษาชอง แปลว่าทางน้ำเล็กๆคล้ายลำคลองซึ่งบางแห่งแคบมากผู้คนสามารถโดดข้ามไปข้ามมาได้ และปลายของคลองจำรุนั้นจะสลายหายไปกับท้องทุ่งนาและกลมกลืนกับท้องทุ่งนาจนเหมือนไม่มีลำคลองในบริเวณนั้น และมีความลึกของลำคลองไม่เกินหนึ่งเมตร (ผู้เขียนยืนยันเพราะผู้เขียนมีบ้านอยู่ใกล้ๆหมู่บ้านจำรุง และที่หมู่บ้านของผู้เขียนเองมี จำหรุ อยู่แห่งหนึ่งซึ่งทุกคนเรียกว่า จำหรุ เป็นสถานที่หาปู หาปลา ซ้อนกุ้ง หลังจากข้าวเริ่มเติบโต) แต่ต่อมาชาวบ้านอาจจะเรียกเพี้ยนหรือเขียนผิดจึงกลายมาเป็นคำว่า “จำรุง” และเรียกชื่อหมู่บ้านเป็น " บ้านจำรุง " เช่นในปัจจุบัน
รถราง " จังโก้ 1"
รถราง " จังโก้ 2"
ชมรมสามล้อพ่วงข้างบ้านจำรุง
ลักษณะพื้นที่ของหมู่บ้านเป็นที่ราบลุ่มมีเนิน เหมาะแก่การทำนา ทำสวนผลไม้ และสวนยางพารา สภาพของดินมีความอุดมสมบูรณ์ ในทุ่งนา ดินจะมีลักษณะเป็น ดินเหนียวสีดำ ทำนาได้ผลดี สภาพดินบนเนิน มีสีแดงมันปู เหมาะแก่การทำสวนผลไม้และสวนยางพาร
การปลูกบ้านเรือนของชาวบ้านอยู่รวมเป็นกลุ่มก้อน โดยปลูกบริเวณริมทุ่งเป็นหลัก ต่อมาเมื่อการหักร้างถางป่าบนเนิน เพื่อทำสวนผลไม้และสวนยางพารา จึงได้ขยายแยกครอบครัว มาปลูกบ้านในสวนผลไม้บนเนินมากขึ้น
ความเป็นเครือญาติของคนในหมู่บ้านจำรุง ทำให้หมู่บ้านจำรุงมีแรงยึดเหนี่ยวทางสังคมในระดับสูง ชาวบ้านจะมีความรู้สึกผูกพันต่อกันและกัน มีความเกรงใจ มีค่านิยมที่ผูกพันกับหมู่บ้าน และต้องการเสียสละเพื่อหมู่บ้านของตนเอง สังเกตได้จากการร่วมมือกันพัฒนาหมู่บ้าน พัฒนาถนนหนทาง แหล่งน้ำสาธารณะ วัด ที่สาธารณประโยชน์ ในวันสำคัญ ซึ่งจะมาช่วยกันอย่างพร้อมเพรียง มักได้ยินคำว่า “คนอื่นเขาช่วยกันพัฒนาถ้าเราไม่ทำด้วย จะทำให้ไม่สบายใจ” หรือ “ช่วยแรงไม่ได้ช่วยข้าวของ เงินทองก็ยังดี”
สิ่งเหล่านี้เป็นความสำคัญของชาวบ้าน ในลักษณะความสามัคคี ความรับผิดชอบ ไม่เอาเปรียบซึ่งกันและกัน ความสัมพันธ์แบบนี้ พบว่ามีผลต่อการดำรงชีวิตของคนในหมู่บ้าน โดยในอดีตมักจะมีการช่วยเหลือซึ่งกันและกันในรูปของการลงแขกทำนา ทำไร่
ข้อมูลทั่วไปบ้านจำรุง
บ้านจำรุงตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 7 ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง อยู่ทางทิศใต้ของอำเภอแกลง โดยห่างจากตัวอำเภอแกลงประมาณ 12 กิโลเมตร
ภูมิประเทศ
สภาพพื้นที่ ทางด้านทิศตะว้นออกของหมู่บ้านเป็นที่ราบลุ่ม ส่วนทางด้านทิศตะวันตกเป็นที่ราบบนเนินเขาบางส่วน
สภาพอากาศ
อากาศร้อนชื้นมีฝนตกแทบตลอดทั้งปี เหมาะแ่ก่การเพาะปลูก โดยฤดูร้อนจะเริ่มประมาณเดือนมีนาคม ถึงเดือนมิถุนายน ฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนกรกฎาคม ถึงเดือนกันยายน และฤดูหนาวเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนตุลาคมถึงเดือนพฤศจิกายน
ส่วนราชการและสิ่งสาธารณประโยชน์
ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้อายุ 1 แห่ง
วัด 1 แห่ง
โรงเรียน 1 แห่ง
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล 1 แห่ง
ศาลาประจำหมู่บ้าน 2 แห่ง
อ่างเก็บน้ำ 2 แห่ง
ที่อ่านหนังสือพิมพ์ 1 แห่ง
ประปาหมู่บ้าน 1 แห่ง
ผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ
ผู้ใหญ่บ้านบ้านจำรุง หมู่ที่ 7 ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
ตั้งแต่เดือน สิงหาคม 2552 จนถึงปัจจุบัน......
..ท่านผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อได้ตอบข้อซักถามจากผู้ที่เข้ามาเยือน และศึกษาดูงานบ้านจำรุงเกี่ยวกับ ปัจจัย ความยั่งยืนของหมู่บ้านจำรุงว่า....
เรามีธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์
เป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
มีทุนการทำงานในระบบทีม
มีสื่อวิทยุชุมชนอยู่ในชุมชน
มีระบบการขนส่งของชุมชน
มีกลุ่มกิจกรรมที่หลากหลาย
มีชุดรักษาความปลอดภัยของหมู่บ้าน
มีศูนย์ประสานงานและศูนย์ข้อมูลอินเตอเน็ต
เป็นสถานที่ศึกษาดูงานของภาครัฐและเอกชน
และที่สำคัญที่สุดก็คือ...ชาวจำรุงมีจิตสาธารณะ..เพื่อหมู่บ้าน..และสังคม.....
สรุปก็คือ..บ้านจำรุงมีทุนทางสังคมที่เป็นมรดกตกทอดทประเพณี และวํฒนธรรมอันยาวนาน จากบรรพบุรุษจวบจนถึงกาลปัจจุบัน
นี่คือปัจจัยแ่ห่งความสำเร็จอันยั่งยืนของบ้านจำรุงในวันนี้..และ...ตลอดไป..
ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง
สถานที่ศึกษาดูงานหมู่บ้านจำรุง
หมู่บ้านจำรุงออกอากาศทางช่อง 9 รายการ "มหัศจรรย์ธรรมชาติ" แนะนำ ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง โดยผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ ผู้ใหญ่บ้านจำรุง หมู่ที่ 7 ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
ถ้อยแถลง
เรียน .... ท่านที่จะมาศึกษาดูงานบ้านจำรุงทุกท่าน
ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุงขอแจ้งให้ทุกท่านทราบว่า บ้านจำรุงมีสถานที่ศึกษาดูงานอยู่สองแห่ง ที่ท่านได้ชมในเว็บนี้เป็น " ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง " เป็นของหมู่บ้านและทางราชการ ซึ่งมี ผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ เป็นผู้ใหญ่บ้าน กว่าหกปีที่ทำหน้าที่ผู้ใหญ่บ้านมาได้รับการสนับสนุนจากประชาชนและผู้ใหญ่บ้านในอดีตอีก 3 ท่าน ข้าราชการบำนาญอีก4-5 ท่านช่วยกันช่วยกันพัฒนาหมู่บ้าน และนำเงินที่เหลือจากการที่ท่านมาศึกษาดูงานมาพัฒนาหมู่บ้าน จนเป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงฯระดับ มั่งมีศรีสุข มีพี่น้องจากทั่วประเทศมาชมและศึกษาดูงานและรวมทั้งเข้าพัก " บ้านจำรุงพอเพียงโฮมสเตย์ " ในปี 2554 จำนวน 1,7000 คน , และปี 2555 กว่า 22,000 คน และมีฐานการศึกษาดูงาน 10 ฐานกิจกรรม..........
................แต่มีสถานที่ดูงานอีกแห่งหนึ่งในหมู่บ้านจำรุงซึ่งเป็นของ กลุ่มเอกชน โดยใช้ชื่อว่าบ้านจำรุง มหาวิทยาลัยบ้านอก..ซึ่งเขาเอาชื่อเสียงของหมู่บ้าน..ไปใช้หากินส่วนตัว..พาท่านนั่งรถดูหมู่บ้านไปเรื่อยๆ โดยไม่มีฐานกิจกรรมให้ท่านชม แต่โหมโฆษณาจนบุคคลอื่นหลงเชื่อ และไม่เกี่ยวข้องกับหมู่บ้านใดๆเลย อาจ ทำให้ผู้อื่นหลงเชื่อว่าเขาคือตัวแทนของหมู่บ้านจำรุง ........
จึงขอเรียนให้ทุกท่านทราบและติดต่อศึกษาดูงานให้ถูกต้องด้วยจักขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่ง.... ถ้าหากท่านต้องการมาศึกษาดูงานของชุมชนและศึกษาวัฒนธรรมของชุมชน ของหมู่บ้านจริงๆ ขอความกรุณาติดต่อตามหมายเลขโทรศัพท์ที่นี่ที่เดียวที่ ฝ่ายรับติดต่อศึกษาดูงานหมู่บ้านจำรุง ที่ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน จิรวัฒน์ (โก้) คล่องใจ : 084 - 5663393 หรือที่ ผู้ใหญ่ชาตรี ก่อเกื้อ 086-1478420,087-5815691 เท่านั้นนะครับ ขอบคุณครับ
ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนและผู้สูงอายุบ้านจำรุง
15 เมษายน 2559